ABD'de 45’inci Başkan Donald Trump'ın 4 yıllık başkanlık dönemi, kongre baskını ve ardından başlayan azil süreci etrafında şekillenen siyasi krizle sona erdi. Yeditepe Üniversitesi’nden Siyaset Bilimci Dr. Deniz Tansi, 6 Ocak’ta Amerikan kongre binasının basılmasını değerlendirerek, ABD'de bugün başlayan Joe Biden dönemine ilişkin öngörülerde bulundu.
Trump’ın orta sınıf ve altı beyaz seçmeni temsil ettiğini söyleyen Dr. Tansi, “Onlar Amerikan toplumunun çoğunluğunu oluşturduklarını fakat ne üst düzey bürokraside ne siyasette ne ticarette ne de diğer alanlarda hak ettikleri temsili görmediklerini söylüyor. Böyle bir algı var” diye konuştu.
TRUMP YENİDEN BAŞKAN SEÇİLEBİLİRDİ
2016 ile 2020 yılları arasında başkanlık yapan Trump’ın performansını değerlendiren Dr. Tansi, “Eğer pandemi olmasaydı, George Floyd'un öldürülmesinin ardından birtakım gösteriler yapılmasaydı yani seçim Mart 2020 önce olsaydı belki yeniden başkan seçilecekti. Trump, 2016 yılında seçim çalışmaları sırasında en büyük rakibin Çin olduğunu söylemişti ve oradaki Amerikan yatırımlarını ABD’ye çekmişti. Bu beraberinde istihdamı artırdı, ekonominin çarklarının hızlı dönmesini sağladı” yorumunda bulundu.
6 OCAK GÜNÜ KOSKOCA ABD, NASIL ÇARESİZ HALE GELDİ?
Trump taraftarlarının ellerinden kayıp giden devleti bir daha geri alamayacaklarına dair bir algıya kapıldığını söyleyen Dr. Tansi, “Kutuplaşmanın çok arttığı bu dönemde taraftarlar belki de başka bir çarelerinin olmadığını gördü. 6 Ocak günü koskoca ABD, nasıl çaresiz hale geldi? Filmlerde gördüğümüz CIA, FBI gibi kuvvetli kurumlar olduğu halde saldırıya açık hale geldi. Azledilme süreci başlatılmaya çalışıldı. Deyim yerindeyse devr-i sabık (göreve gelenlerin kendisinden önceki dönemde görev yapanları potansiyel suçlu gibi görmesi ve buna göre davranmasına) yaratılacak, son 10-15 günü başkan değil diye kabul edilecek. Bunun da ABD’de ciddi anlamda hukuk karmaşası ve kaos yaratacağını düşünüyorum” dedi.
ÖNLEM ALINABİLİRDİ
Trump’ın günlerce 6 Ocak için çağrı yaptığını vurgulayan Dr. Tansi, “6 Ocak’ın olacağı günler öncesinden biliniyordu, önlem alınabilirdi. Öngörülemeyen tek şey kongre binasına girilmesiydi, gösterinin olacağı, olaylar çıkacağı tahmin ediliyordu. Cumhuriyetçileri, uzun yıllar iktidara getirmeyecek bir mekanizmanın düğmesine bastılar. Biden’ın ilerleyen yaşı ve sağlık sorunları nedeniyle acaba yerine Kamala Harris gelir mi diye tartışmalar var. Onun öncesinde ortada bir boşluk var bu boşluğu Amerikan kongresindeki demokrat çoğunluk dolduracak diye düşünüyorum” ifadelerini kullandı.
KURULU DÜZENE GEÇİLECEK
Trump’ın kendine has özellikleri olduğunu anlatan Dr. Deniz Tansi, “Eleştirilecek pek çok yanı var, öncelikle Amerikan müesses nizamına aykırı bir adamdı. Dolayısıyla müesses nizam kendi kurumlarını, yapısını farklı boyutlarıyla tekrar oturtmaya çalışıyor. Yeni dönemde kurulu düzenin çok daha fazla ön plana geçeceğini göreceğiz” diye konuştu.
TRUMP’I KAOS DOĞURAN GİBİ GÖSTERMEYE ÇALIŞIYORLAR
Trump ve trumpgillerin uzun yıllar iktidara gelemeyeceği bir mekanizmanın altyapısını ortaya koyduklarını vurgulayan Dr. Tansi, “Burada, ‘meşruiyet’ ve ‘kaos’ diye iki kelime var. Trump ve ekibini kaosu doğuran, gayri meşru olarak gösteriyorlar ama hesap hataları var. Amerika’daki iktidar, muhalefet Türkiye’dekiyle aynı dengede değil. Kutuplaşma zemini 50-50 birbirine çok yakın. Dolayısıyla bu yüzde 50’yi mahkum etmeye çalışıyorlar, bu çok tehlikeli bir oyundur” dedi.
6 OCAK’TA YAŞANANLAR ‘KONTROLLÜ DARBE’ MİDİR?
15 Temmuz’a ilişkin Türkiye’yi suçladıklarını, hatta burada bazı kesimlerde ‘kontrollü darbe’ söyleminin dile getirildiğini hatırlatan Dr. Tansi, “O zaman 6 Ocak’ta yaşananlar kontrollü darbe midir? Türkiye’deki gerçekti ama ABD için böyle bir tartışma var. Dünyanın her tarafında üssü, deniz, hava ve kara gücü olan, uzaya hakimiyeti bilinen ülke, kendi kongre binasını koruyamaz mı? Acaba Trump sonrasındaki süreçte yeni bir meşruiyet mekanizması sağlamak için 6 Ocak prova mıydı, mizansen miydi? Soruları geliyor aklımıza çünkü insanlar hayatlarını kaybetti. Bu tür iddialara baktığımız zaman çok da havada kalmadığını düşünüyorum. Çünkü kongre binasına ellerini, kollarını sallayarak girdiler, neden yemin töreni öncesi tedbirler alınmadı. Ciddi anlamda kuşkular olduğuna katılıyorum” diye konuştu.
YİNE SİLAHLİ GÖSTERİLER OLABİLİR
Biden’ın göreve gelmesiyle Amerika’nın rahat etmeyeceğini söyleyen Dr. Tansi, “İki kutup birbirini hazzetmiyor. Bundan sonra daha farklı silahlı gösteriler, kalkışmalar gibi olaylarla karşılaşabiliriz. İlla başkentte olmasına gerek yok, ABD’nin çeşitli yerlerinde buna benzer olayları görme ihtimalimiz var. Bu hikaye 20 Ocak’ta bitmeyecek” ifadelerini kullandı.