Halk arasındaki ismi ile zatürre olarak bilinen Pnömoni hastalığı, akciğerlerin radyolojik ve klinik tespit edilen informasyonudur. Ülkemizdeki ölüm sebepleri arasında beşinci ve informasyon hastalıkları arasında 1. sırada yer alan zatürre, oldukça riskli bir hastalıktır.
Zatürre Neden Olur?
Zatürre, genellikle vücut direncinin düştüğü anlarda ortaya çıkar. Zatürreye neden olan başlıca etkenler mantar, bakteriler ve virüslerdir. Zatürreye en çok neden olan patojen etken Streptococcus Pneumoniae ismi verilen bakteri çeşididir. Okul çağındaki çocuklarda ise genellikle Mycoplasma Pneumoniae pnömonisi görülür.
Çocuklarda ve gençlerde genellikle viral zatürre görülür. Erişkinlerde ise genellikle bakteriyen pnömoni görülür. Viral ve bakteriyel pnömoni ayrımı yapmak oldukça zordur. Bu nedenle tedaviye başlandığı zaman ilk 4 saat içinde antibiyotik tedavisi uygulanmalıdır. Etkenlere, radyolojik ve labratuvar bulgularına göre hekim tarafından tipik ve atipik ayrımı yapılır. Tedavi ise, buna göre düzenlenir.
Zatürre Tedavisi Nasıl Yapılır?
Hastalığın tanımı ve oluşabilecek komplikasyonlar hakkında hasta bilgilendirilir. Hastanın fiziki detaylı bir muayenesi yapılır. Zatürre tedavisi hastalığın seyrine göre ayaktan, hastane ya da yoğun bakımda yapılabilir. Hastalığın ciddiyetinin ve ölüm riskinin belirlenmesinde, hastaya yatış kararı verilmesinde ve hastalığın gidişatının belirlenmesinde Uluslararası skorlama tekniği kullanılır.
Hastaneye yatış durumunda damardan antibiyotik uygulanabilir. Aynı zamanda doktor kararı ile hastaya, sıvı ve elektrolit desteği, ağrı kesici, ateş düşürücü, antiviral ilaçlar, beslenme takviyesi ve antibiyotikler uygulanır. Genellikle yatak istirahati uygulanır. Hastalara ilk 4 saat içinde antibiyotik başlanmalıdır. Sepsis şüphesi ve diğer yüksek risk kriterleri belirlenirse antibioterapi tedavisi başlanır.
Zatürre Risk Faktörleri
Kişinin yaşadığı hastalıkların olması zatürre riskini önemli ölçüde arttırır. Bu hastalıkların başlıcaları;
İnterstisyel akciğer hastalığı, Koah, Bronşektazi, bronşial astım, kistik fibrozis gibi kronik akciğer kaynaklı hastalıklar
Bağışıklığı baskılayan hastalıklar
Kalp yetmezliği
Diyabet
Karaciğer yetmezliği
Böbrek yetmezliği
65 yaş üstü ve çocuklar
Kanser hastaları
Yakın zaman içinde yapılan konaklamalı seyahat
Sigara ve alkol kullanımı
Yoğun bakımda tedavi gören hastalar
Yatalak hastalar
Evsiz kişiler ve huzurevinde kalanlar
Büyük ameliyat operasyonları en önemli zatürre risk faktörleridir.
Zatürrenin Belirtileri
Zatürre, damlacık yolu ile solunum yoluyla bulaşır. Bu nedenle hastalıktan korunmak için olabildiğince kişi ile teması azaltmak, maske takmak, düzenli ve dengeli beslenmek gerekir. Hastanın vücudunun kaybettiği suyu geri kazanması için bol miktarda su tüketmesi gerekir. Hastaya genellikle yatak istirahati ve oksijen tedavisi önerilir.
Zatürre, üşüme, titreme, yüksek ateş, sarı ve yeşil renginde koyu balgam, öksürük, ciğer zarı tutulmuşsa nefes alıp verirken yanma ve nefes darlığı şikayetleri ile ortaya çıkar. Tipik zatürre belirtileri nefes darlığı şeklinde ortaya çıkar. Akciğer grafiğinde ise, lober tutulum gözlemlenir.
Eklem, kas ağrıları, iştahsızlık ve halsizlik gibi belirtiler ön plana çıkar. Zatürre belirtileri görüldüğü zaman hasta, aksatmadan hemen bir uzman doktora görünmelidir. Zatürre tanı ve tedavisine hemen başlandığı zaman kolaylıkla önlenebilir. Herkeste zatürre farklı belirtilerle ortaya çıkabilir. Zatürre çeşidine göre belirtileri de değişiklik gösterebilir. Zatürrenin 3 çeşidi vardır. Bu çeşitler ise;
Toplum kökenli pnömoni
Hastane kökenli pnömoni
Bağışıklığı baskılanmış hastada pnömoni
