Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi`nde (ICTY) de görev alan eski Avustralyalı Savcı Graham Blewitt, 10 Avustralyalı askerin, Afganistan`da görev yaptıkları dönemde 39 Afgan sivilin kasten öldürmesiyle ilgili soruşturmada ülkenin emir komuta zincirinin de soruşturulması için çağrıda bulundu.
Blewitt, ABC Avustralya`ya verdiği özel mülakatta, Avustralya Savunma Kuvvetleri Genel Müfettişi (IGADF) Tümgeneral Paul Brereton tarafından hazırlanan ve 2005 ve 2016 yılları arasında Afganistan`da gözaltına alınan 39 sivili, Avustralyalı askerlerin kasten öldürdüğüne dair "inandırıcı deliller" içeren raporun ardından başlatılan soruşturmaya ilişkin görüşlerini paylaştı.
Brereton raporundaki bulguların araştırılmasının kolay bir süreç olmadığını kaydeden Blewitt, "Bu tarz suçlamaların soruşturulmasının kolay olmadığı ve bunun belirli bir seviyede uzmanlık gerektirdiğini, kendi deneyimlerimden biliyorum. Bu deneyimde şu anda Avustralya polis kuvvetlerinde ya da federal polisinde yok." görüşünü paylaştı.
1980`li ve 1990`lı yıllarda Avustralya`daki Nazi savaş suçlularının yargılanmalarında da yer alan Blewitt, Afganistan konusunda sadece alt kademedeki askerlerin soruşturulmasının da yanlış olduğunu vurgulayarak, "Bence, özel soruşturma birimi, emir komuta zincirinin daha üst rütbelerini de bu konuda soruşturmalı." ifadesini kullandı.
Blewitt, söz konusu soruşturmanın zor bir süreç olduğunu ve sürecin 5 yıldan uzun sürebileceğinin altını çizdi.
Rapora göre Afgan siviller kasten öldürüldü
Yaklaşık 4 yıl süren soruşturmanın ardından kasım ayında hafta yayımlanan rapor, gözaltına alınan 39 Afgan sivilin, ülkede görev yapan Avustralya Özel Kuvvetlerine mensup askerlerce kasten öldürüldüğünü ortaya koymuştu.
Raporda ayrıca Avustralyalı askerlerin, öldürdükleri sivillerin yanına silah, bomba ve telsiz yerleştirerek cinayetleri örtbas etmeye çalıştıklarına yer verilmişti.
Avustralyalı askerlerin 2005 ila 2016 arasındaki davranışlarına ilişkin 423 tanıkla görüşülüp 20 binden fazla belge ve yaklaşık 25 bin görüntünün incelenmesiyle hazırlanan raporun yayımlanmasının ardından Avustralya Genelkurmay Başkanı General Angus Campbell, Avustralya ordusu adına Afganistan halkından özür dilemişti.
Avustralya Başbakanı Scott Morrison, Afganistan Devlet Başkanı Ashraf Ghani ile görüşerek üzüntüsünü dile getirmişti.
Askerlerin yargılanma süreci yıllarca sürebilir
IGADF tarafından toplanan delillerin bir kısmı sivil mahkemede kabul edilemez olduğundan, ADF personelinin yargılanmasının yıllarca sürebileceği belirtiliyor.
Rapordaki iddiaları araştırmak için Avustralya Federal Polisi bünyesinde özel bir soruşturma birimi oluşturulmuş durumda. Ayrıca mahkeme sürecini takip etmek için de Federal Savcılık tarafından Kamu Savcılıkları Direktörü bünyesinde özel bir savcı görevlendirdi.
Cinayetlere karıştıkları belirlenen 19 muvazzaf ve eski askerin, 39 Afgan sivili kasten öldürdükleri iddiasıyla cezai kovuşturmalarının ardından mahkemeye çıkarılmaları bekleniyor.
Avustralya`nın, ABD ve diğer müttefikleriyle devam eden barışı koruma çabalarının bir parçası olarak Afganistan`da yaklaşık 400 askeri bulunuyor.
Kaynak: Anadolu Ajansı / Dildar Baykan