Yetersizlik? Çaresizlik? Suçluluk? Özellikle de mükemmeliyetçi annelerin Covid pandemisi sürecinde hissettiği duygulardan bazıları? Uzman Psikolog Cansu İvecen ?Covid pandemisinin yol açtığı aşırı kaygı ve belirsizlik bir yana, online eğitim süreci ve ofisin eve taşınması büyük çoğunlukla anneleri ve çocukları etkiledi. Özellikle mükemmeliyetçi yapıya sahip olan annelerin hissettiği yetersizlik duyguları kendilerini suçlu ve çaresiz hissetmesine; bu da çocuğu ile olan ilişkisinde çatışmaların artmasına ve olumsuz duyguların hakimiyetine neden oldu. Oluşan bu kısır döngü ile anneler kendilerini tükenmiş ve yorgun, çocuklar ise bu çatışmalı, kendi üzerindeki kontrolün fazla olduğu ilişki içerisinde duygusal olarak mutsuz hissederek davranışsal problemler geliştirdi? diyor.
Çocuklarda yol açtığı sorunlar:
Başarı anksiyetesi
Annenin çocuğu ile ilgili gerçekçi olmayan beklentiler içerisinde olarak, onun var olan potansiyeline uygun olmayacak ölçüde başarı beklentisi çocuklarda başarıya dair anksiyete oluşmasına neden olmaktadır. Ayrıca annenin kendi anneliği ile ilgili sahip olduğu inançlar ve beklentiler doğrultusunda bunları karşılayamaması ve çocukla sorun yaşıyor olması başarısızlık anksiyetesi oluşturabilmektedir.
Davranış problemleri
Çocuklar yaşamış olduğu çatışma ve negatif duygu durumlarını çeşitli davranış problemleri ile yansıtabilmektedir. Burada önemli olan çocuğun bu davranışı neden yaptığından ve nasıl sonlandıracağımızdan daha ziyade ?bu davranışı ile hangi ihtiyacını ifade etmeye çalışıyor? sorusunun yanıtını aramak, bu bakış açısı ile bakıyor olmak gerekiyor. Bu dönemde karşı gelme, tırnak yeme, saç koparma, ağlama nöbetleri vb. bir takım rutinden farklı davranış görülebilmektedir.
Depresyon
Değişen rutinler ile beraber ev içerisinde her şeyin sorunsuz ve kusursuz olması yönündeki beklentileri anneyi strese sokarak çocuklarda yetersizlik duygularını pekiştirmekte ve depresif hissetmesine neden olmaktadır.
Kaygı
Pandemi döneminde Covid ile ilgili belirsizliğin devam etmesi ve ev içerisinde yapılacak olan etkinliklerin kısıtlılığı mükemmeliyetçi anneler ile çocukları sosyal ve duygusal yönden karşı karşıya getirdi. Oluşan bu kısıtlılıkla mükemmeliyetçi annelerin ev içerisinde geçirilen bu zamanı en iyi şekilde kontrol etme isteği çocukların kaygılarının artmasına neden olmuştur.
Mükemmeliyetçi annelerde yol açtığı sorunlar
Tükenmişlik
Ev işleri, çocuk bakımı ve kimi annelerin var olan işlerinin sürüyor olması bu dönem içerisinde her şeye yetebilme anlamında zaman zaman zorlanmalara ve beraberinde tükenmişlik haline neden olabilir.
Aile içi problemlerin artışı
Ev içerisinde annenin kendi ve diğer bireylere karşı beklentilerinin yüksek olması ve bu beklentilerin karşılanamaması aile içi problemlerin artmasına neden olabilir. Çocuğa yaklaşım noktasında oluşan fikir farklılıklarında ya da ev içi düzen konusunda mükemmeliyetçi annenin eşini kontrol altında tutma isteği çatışmalara ve huzursuzluklara neden olmaktadır.
İş yerindeki problemlerin artışı
Bu tür yapıya sahip olan anneler işyerinde de benzeri şekilde kendi işlerini kusursuz yapma çabasına girebilmektedir. Ev içerisinde bu problemlerin devam etmesi kişinin duygusal olarak kendini çökkün hissetmesine, dikkat ve konsantrasyon zorluğu yaşamasına neden olabilmektedir. Bu durum işe olan verimini etkileyebilmekte ve korktukları sonuç ile tekrar karşılaşmasını sağlamaktadır.
Öfke problemleri
Aile içerisinde bir takım şeylerin yolunda gitmediği düşüncesi genel aile içi iletişimi etkileyerek kişilerin birbirlerine öfke duymalarına ve bu duygu ile başa çıkamadıkları durumlarda birbirlerine yansıtarak psikolojik olarak zarar görmelerine neden olmaktadır.
Mükemmeliyetçi annelere özel 9 öneri
Uzman Psikolog Cansu İvecen ?Her anne için kuşkusuz çocuğu çok özel ve biriciktir. Çocuğunun hayatta mutlu olmasını önemseyerek onları iyi yerlerde görebilme arzuları taşır. Ancak kimi zaman bu özünde iyi niyet ile yaklaştığımız başarılı ve mükemmel bir çocuk yetiştirme arzusu hem çocuk ile olan ilişkinize olumsuz olarak yansırken hem de onun psikolojik anlamda olumsuz etkilenmesine ve kendine duyduğu güvene, başarmaya olan inancına zarar verebilmektedir? diyor. Uzman Psikolog Cansu İvecen, 9 Mayıs Anneler Günü kapsamında yaptığı açıklamada, mükemmeliyetçi annelere 9 önemli öneride bulundu:
-Çocuğunuzun yaşına ve gelişimine uygun olarak ve her çocuğu kendi özelinde değerlendirerek yaklaşın.
-Çocuğunuzun zayıf olarak gördüğünüz yanları kadar güçlü yanları da bulunmaktadır. Bu yanlarını keşfederek gelişimine destek olun.
-Çocuğunuzun kendi kapasitesine ve gelişimine uygun olarak diğer çocuklar ya da kendi çocukluğunuz ile kıyaslamaya başvurmadan ilk adımda başarabileceği küçük hedefler koyun.
-Sizin beklentinize uygun davranmadığı zamanlarda olumsuz söylemlerden ve davranışlardan kaçının.
-Çocuklar hata yaparak ve bu hata ile ebeveynlerinin doğru rehberliği ile öğrenmektedirler. Her zaman doğru ve mükemmel davranmasını beklenilmemelidir. Yeterince iyi yapamadığını düşündüğünüz bir konu ile ilgili olarak tekrar denemesi yönünde cesaretlendirin.
-Çocuğun davranışının sonucunda sizin beklentinize uymayan bir takım sonuçlar elde etmiş olabilirsiniz. Ancak sonuçtan daha ziyade süreçte gösterdiği çabayı takdir ederek teşvik edin.
-Çocuklarınızın yeterince iyi yapamadığı durumlar ile ilgili onların yerine bir takım şeyleri yapmak yerine fırsat tanıyın. Bu fırsat esnasında yine başarabileceği, onun düzeyine uygun sorumluluklar belirleyin.
-Çocuğunuzun beklentinize uymayan davranışlarında onu cezalandırmak yerine bu davranışının altında yatan ihtiyaç ne olabilir bunu sorgulayın.
-Farkında olarak ya da olmayarak çocuk üzerinden gerçekleşen başarı, mükemmel olma gibi beklentilerinizin yetişkin olarak sizdeki karşılığının ne olduğunu düşünün. Zorlandığınız anlarda ve durumlarda kendi bedeninizi tarayarak neler olup bittiğini fark ederek duygularınızı düzene sokmak için mola verin.
