Önder Yılmaz
Tarım ve Orman Bakan Yardımcısı Akif Özkaldı?nın TBMM?de verdiği bilgiler, Türkiye?nin gelecekte karşılaşacağı kuraklık ve su sıkıntısına ilişkin acı tabloyu gözler önüne serdi. Verilere göre; 10 ilde, 47 ilçede su kısıtı yaşanmakta. Şu an 5 hafzada su kıtlığı, dört hafzada mutlak su kıtlığı var. 2100?e kadar belli periyodlarla sıcak gecelerde artış yaşanacak. Özkaldı TBMM İklim Komisyonu?nda şu bilgileri verdi:
STRESLİYİZ: Yağışlar dahil toplam 450 milyar metreküp suyumuz var. Ancak buharlaşma, kayıplar, yeraltı suyuna geçişlerini dikkate aldığımızda yıllık toplam kullanılabilir 112 milyar metreküp suyumuz var. Su stresi yaşayan ülkeyiz.
SU KITLIĞI: 25 havzadan mevcut durumda, beş havzada su kıtlığı, dört havzada da mutlak su kıtlığı öngörülmekte. 2050?de altı havzanın su kıtlığı, yedi havzanın da mutlak su kıtlığı sınıfına gireceğini öngörüyoruz. Hedefimiz 2023?te 25 havzanın tamamında bu kuraklık yönetim planlarını bitirmek. Şu anda 213 adet rehabilitasyon projesi yürütmekteyiz.
ERGENEYE 9,5 MİLYAR: Havza Koruma Eylem Planları?nı 25 havzada tamamladık. Kirlilik denince sanayi atık sular çok önemli. Mevcut durumda, sanayi tesislerinin yüzde 55?inde atık su arıtma tesisi yok. Ergene Havzası Koruma Eylem Planı bütçesi 9,5 milyar, hâlen daha 2,5 milyarını harcadık, geri kalanı da inşallah devam edecek.
METEOROLOJİK
KURAKLIK YAŞIYORUZ: Kuraklığı; meteorolojik, hidrolojik ve tarımsal kuraklık olarak üçe ayırıyoruz. Bugünlerde meteorolojik kuraklığı yaşıyoruz ama şu anda söyleyebilirim ki tarımsal kuraklığa, yani toprakta bitkinin ihtiyacını karşılayacak suyun bulunmaması noktasına Allah?a şükür henüz daha ulaşmadık.
YERALTI SULAMA: Modern sulama yöntemlerini uyguluyoruz. Salma sisteminde randıman oranı yüzde 30 ila 60 iken, yağmurlamada yüzde 70-75?lere, damlada yüzde 90?a, son zamanlarda uygulaya geldiğimiz toprak altı damla sisteminde de yüzde 95?lere varan bir sulama randımanı söz konusu. Yüzey altı damla sulama yüzde 30 ile 50 oranında su tasarrufu sağlıyor.
10 İLDE SU KISITI: Suya göre tarımsal planlamayı yaparken temel hedefimiz şebeke bazında üretimin takip edilmesi, suya göre üretimin planlanması, gelir düzeyi yüksek ürünlerin üretilmesi. Bugün itibarıyla 10 ilde, 47 ilçede su kısıtı yaşanmakta.
YENİDEN KULLANILACAK: Yeniden kullanılabilir su potansiyelimize baktığımızda arıtılmış suların en azından sulamada yeniden kullanılması, bugün itibarıyla yüzde 2,5, ancak bunu 2023?e kadar yüzde 5?e artırmayı planlıyoruz. Bunu başarabilirsek 827 milyon metreküp/yıl bir depolama kapasitesinden bahsediyoruz. 336 bin hektar ilave bir alanı sulayabileceğiz.
FİYAT DÜŞECEK: Su kaynaklarının üzerindeki baskıları azaltmayı yeni su kaynaklarına olan ihtiyaçları geciktirmeyi başarabilirsek; arıtma maliyetleri azalacak ek yatırım maliyetlerinin ihtiyaçları ertelenebilecek, gelir getiren su miktarı geliri artacak. Su fiyatları zaman içerisinde düşecek.
SICAK GECELER: 2100?e kadar belli periyotlarda don olan günler yılda 61 günden 35 güne, soğuk günler de 23?ten 8?e düşecek. Soğuk hava dalgasında da çok azalma olacak. Buna mukabil soğuk gecelere baktığımızda, 2100?lere kadar 22?den 6?ya düşecek. Sıcak gecelerde ise artış olacak. Sıcak geceler 62 günden 122 güne çıkacak.
