OZAN ÖMER KADÜKER
Yurt dışında üniversite okumak, birçok öğrencinin hayali. Bu hayali kuranlara yönelik üniversite tanıtımlarının ve kabullerinin arttığı bu dönemde, adaylar gidecekleri üniversite için araştırma yapıyor; üniversitenin eğitim sistemi, başarıları, kampüs olanakları gibi pek çok kriteri inceliyorlar. Ancak bu noktada dikkat edilmesi gerekenlerin başında üniversitenin verdiği diplomanın denkliği geliyor. Eğer diploma Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından tanınmıyorsa Türkiye?de hiçbir geçerliliği yok.
Peki, yurt dışındaki üniversitelerin diplomalarının Türkiye?de tanınıp tanınmadığı nasıl öğrenilebilir, denklik sürecinde nelere dikkat etmeli? İşte bu soruların cevabı:
Sınav da istenebiliyor
Yurt dışından mezun olan kişi, diplomasını Türkiye?de de geçerli hale getirmek istiyorsa YÖK?ten Diploma Denklik Belgesi alması gerekiyor. Bu belge için e-devlet veya YÖK?ün sitesi üzerinden başvuru yaparak süreç başlatılıyor. YÖK tarafından diplomanın teyidinde dış temsilciliklerle yazışmalar yapılıyor ve dosya inceleniyor. Daha sonrasında ise başvuru dosyası, Bilim Alanı Danışma Komisyonu?na sevk edilerek akademik yönden inceleniyor. Gerektiği takdirde Türkiye?deki bir yükseköğretim kurumundan akademik görüş talep edilebiliyor. Bu işlemler sonrasında oluşturulan raporu inceleyen Tanıma ve Denklik Komisyonu tarafından ise nihai karar veriliyor. Komisyon, Denklik, Ret ya da Seviye ve Yeterlilik Belirleme Sınavı (SYBS) kararı alabiliyor. Mezun olunan programla ilgili temel kazanımlar yönünden eksiklik tespit edildiğinde veya tereddüt oluştuğunda, adayın girmesi gereken SYBS?de de 100 üzerinden en az 40 alması gerekiyor.
Denkliği talep eden kişinin, öğrenim gördüğü bölümde, Türkiye?de aynı alanda alınması gereken dersler konusunda yetersiz olduğu sonucuna varılırsa komisyon, kişinin fark dersleri almasını isteyebiliyor. Aday, okuduğu bölümün bulunduğu üç devlet üniversitesi arasında bir tercih yapabiliyor.
Kalma süresi önemli
Denklik için bir diğer önemli konu üniversitenin bulunduğu ülkede öğrencinin yaşama süresi. Çünkü bazı öğrenciler, yurt dışında okuduğunu iddia edip üniversitenin olduğu ülkede sadece 10 gün kalıp dönebiliyorlar. Bu noktada öğrencinin yurt dışı kalış süresinin hesaplanması için Emniyet Genel Müdürlüğü?nden de bilgiler isteniyor. Öyle ki YÖK, önceki yıllarda, gittikleri ülkede sadece 8-30 gün arasında bulunup denklik için başvuranlar olduğunu açıklamıştı. Denkliği iptal edilenlerin yüzde 20?sini de bu öğrenciler oluşturuyor. Ancak salgını sonrası, uzaktan ya da hibrit eğitim verilmesi gibi nedenlerle 14 Nisan 2020?de bir değişikliğe gidildi. Yeni yönetmeliğe göre denklik başvurusunda bir akademik yılda eğitim öğretim süresinin yüzde 70?i kadar o ülkede bulunmak yeterli sayılacak.
YÖK, yurt dışındaki üniversitelerde uzaktan öğretim yoluyla alınan diplomalarla ilgili de düzenleme yaptı. Buna göre, tıp, hukuk, mühendislik, mimarlık, diş hekimliği, eczacılık, öğretmenlik ve sağlık alanları hariç yükseköğrenime başlanılan yıl, dünya üniversite sıralamalarının birinde ilk 400 içerisindeki üniversitelerden alınan diplomalara SYBS uygulanmaksızın denklik verilecek.
Mutlaka teyit edin
Yurt dışı eğitim danışmanlık şirketi adı altında hizmet veren bazı kurumlar, ?YÖK?ten denklik garantisi? reklamlarıyla öğrencileri tuzağa düşürüyor. Örneğin bir sitede Kosova?daki üniversite için ?denkliği var? yazmasına rağmen bu üniversite YÖK?ün sitesinde, tanınan üniversiteler listesinde bulunmuyor. Bazı kurumlar ise ?Herhangi bir denklik verilmezse bile en kötü senaryoda YÖK tarafından yapılacak olan sınavda başarılı olmanızla birlikte, diplomanız her yerde geçerli olacaktır? ifadeleriyle öğrencilere garanti sunuyor. Ancak bu tarz yanıltıcı bilgilere itibar edilmemesi gerekiyor. YÖK de mağduriyet yaşamamaları için öğrencileri sık sık bu konuda uyarıyor.
Bu durumlarla karşılaşmamak için ?okultanima.yok.gov.tr? adresi üzerinden gidilecek üniversitenin diplomasının Türkiye?de geçerli olup olmadığının teyit edilmesi şart. Aksi takdirde yıllarca alınan eğitimin ardından Türkiye?ye gelindiğinde, üniversite diploması kabul edilmiyor. Kişi, lise mezunu statüsünde oluyor.
