Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından yapılan yazılı açıklamaya göre; koronavirüs Türkiye sınırlarına girmeden önce bilim insanlarını TÜBİTAK çatısı altında bir araya getiren bakanlık, virüsle mücadele edebilecek aşı ve ilaç geliştirme çalışmalarını koordine etmeye başladı. Oluşturulan TÜBİTAK Covid-19 Türkiye Platformu kapsamında 8'i aşı, 9'u ilaç olmak üzere 17 proje üzerinde çalışmalar yoğunlaştı. Platform bünyesinde inovatif bir yöntem olarak kabul edilen VLP aşı çalışması da başlatıldı.
İNSAN DENEYLERİ BAŞLADI
Orta Doğu Teknik Üniversitesinden (ODTÜ) Prof. Dr. Mayda Gürsel ile Bilkent Üniversitesi'nden İhsan Gürsel çiftinin ortak projesiyle geliştirilmeye başlanan aşı adayı, virüsün enfeksiyon yapmayan bir şeklini taklit etme prensibine dayanıyor. Tüm dünyada yenilikçi bir aşı yöntemi kabul edilen virüs benzeri parçacıklara dayalı aşı çalışmasında insan deneylerine geçildi. Dünyada sayılı, TÜBİTAK Covid-19 Türkiye Platformu kapsamında ise tek VLP teknolojisi ile geliştirilen aşı çalışması, 27 Mart'ta Faz 1 aşamasına geçti. Aşı adayı, 30 Mart'ta da DSÖ'nün Covid-19 aşı adayları listesinde yer alarak dünyada bu türde klinik aşamaya geçen 4'üncü aşı adayı oldu.
BAKAN VARANK, O ANI PAYLAŞTI
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Varank, Twitter hesabından 27 Mart 2021 Cumartesi günü saat 08.00'de Ankara Onkoloji Hastanesinde Faz-1 çalışmaları öncesinde çekilen TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal'ın da aralarında olduğu bilim insanlarının fotoğrafını paylaştı. Varank, "Tarih: 27 Mart 2021. Yer: Ankara Onkoloji Hastanesi. TÜBİTAK Covid-19 Türkiye Platformu aşı çalışmalarından ilki Faz-1 insan denemelerine başladı. Mayda ve İhsan hocamızın geliştirdiği aşı, DSÖ listesinde yerini alarak dünyada klinik aşamaya geçen 4'üncü VLP aşı adayı oldu" ifadelerini kullandı.
'ETKİLERİ OLDUKÇA YÜKSEK'
Bakan Varank, yaptığı yazılı açıklamada ise, VLP aşılarının oldukça yenilikçi olduğunu ifade ederek, "Bu aşılar protein tabanlı. Bu nedenle de etkileri oldukça yüksek. Mayda ve İhsan Gürsel hocalarımızın çalışması, dünyada VLP aşıları arasında klinik aşamaya geçen 4'üncü aşı adayı oldu. Böylece DSÖ'nün aşı listesine girmeyi başardı. Faz aşamalarını başarıyla tamamlarsa 50 milyon dozluk kapasiteye sahip üretim tesisi hazır" dedi.
'BAĞIŞIKLIK TEPKİSİ OLUŞTUYOR'
VLP tipi aşılarda, geliştirilen virüs benzeri parçacıklar, virüsü enfeksiyon oluşturmayacak bir şekilde taklit ediyor. Bu parçacıklar bağışıklık tepkisi uyandırırken hastalığa da neden olmuyor. Geliştirilen aşı adayının başka bir özelliği ise diğer VLP aşılarından farkı olarak bu platformda virüsün 4 yapısal proteini de aşı antijeni olarak kullanılıyor. Bu yönüyle de dünyada klinik faza giren bir aşı adayı bulunmuyor.
'SENE SONUNDAN ÖNCE AŞIMIZI ELİMİZE ALABİLİRİZ'
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, nöbetçi bakan uygulaması kapsamında Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde (TBMM) milletvekilleriyle bir araya gelirken, gazetecilerin de sorularını yanıtladı. Varank, VLP aşı çalışmasının, insan denemelerine geçen dünyada 4'üncü aşı adayı olduğunu hatırlatarak, "Bu inovatif bir aşı çalışması. Virüse benzettiğiniz bir yapıyla antikor oluşturmaya çalışıyorsunuz; basitçe anlatımı bu. Ama bizim aşımız, hem bu teknolojinin yeni olması hem de virüsün 4 bölgesini de hedef alan protein tabanlı aşı olması bakımından değişik bir aşı teknolojisi. Biz, tabii ki aşımızdan çok umutluyuz. Hocalarımız, bir senedir insanüstü bir gayretle bu işi götürüyorlar. İnsan çalışmaları cumartesi sabahı itibarıyla başladı. O süreçler de kolay süreçler değil. Mesela Faz-1 çalışmalarını 2 aydan önce bitirme imkanınız yok. Eğer bütün aşamalar başarılı bir şekilde tamamlanırsa, inşallah sene sonundan önce aşımızı elimize alabiliriz. Burada önemli olan hususlardan biri de bunları üretecek tesislerin hazır olması. Zaten firmalarla hocalarımız çalışıyor. Bu aşamaların tamamı başarılı olursa inşallah sene sonunda 50 milyon doz kapasiteye sahip aşı adayımız olacak. Ben de gönüllü olacağımı ilan etmiştim. İkinci grup aşılamalarda gönüllü olacağım. Ayın 17, 18'i itibarıyla ben de bir aşı gönüllüsü olarak çalışmaların içinde bulunacağım" dedi.
'NAZAL AŞI ONAY SÜRECİNDE'
Varank, sprey olarak uygulanan 'nazal' aşıyla ilgili hayvan deneylerinin tamamlandığını kaydederek, "Bu da protein tabanlı bir aşı çeşidi, dünyadaki yenilikçi aşı türlerinden bir tanesi. Burundan uygulanacak bir aşı çalışması. ODTÜ'deki bir hocamız bunun liderliğini yapıyor. Orada da arkadaşlarımız hayvan deneylerini tamamladılar. Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu'na başvurularını yaptılar. Onların değerlendirmesi, eğer onay alırsa insan deneylerine başlayacaklar. Arkadaşlarımızın ilk elde ettiği sonuçlar, oldukça başarılı gözüküyor" diye konuştu.
'MUTASYONA KOLAY TASARLANAN AŞILAR'
Varank, mutasyonlu virüslerle ilgili de, "Hem burundan uygulanan aşı hem de VLP aşı, mutasyona çok kolay tasarlanan aşılar. Tasarım değiştiriliyor. Dolayısıyla o süreçleri bir daha yapmıyorsunuz. Sadece tasarımları değiştirerek netice alabiliyorsunuz. Mesela bu VLP aşısının ikinci fazında hocalarımız, mutasyona karşı faz çalışmasını da kullanmak istiyorlar. Testlerini yapıyorlar. Bu aşıların bir özelliği de mutasyona karşı çok hızlıca bunların tasarımının değiştirilmesi" diye konuştu.
Bakan Varank ayrıca, herkesin aşı olması gerektiğini söyleyerek, "Aşı karşıtlığını kabul etmeyiz. Bu doğru tavır değil. Sinsi bir hastalık bu, mücadele yolu aşılanmak" dedi. Nursima ÖZONUR-Muhammet BAYRAM/ANKARA, (DHA)
