Tüm dünyada koronavirüs vaka sayıları ve virüse bağlı ölümler hızla artarken Fransız Ulusal Bilimler Araştırma Merkezi tarafından yapılan araştırma, dikkat çeken sonuçlar ortaya koydu. Araştırmada koronavirüs ve benzeri salgın hastalıkların biyoçeşitliliğin azalmasının bir sonucu olduğu kaydedilirken, ormansızlaşma ve tek çeşit bitkilerin ekildiği arazilerin yoğun olduğu bölgelerde yeni salgınların görülme olasılığının daha yüksek olduğu aktarıldı.
Frontiers in Veterinary Science`ta yayınlanan makalede, arazi kullanım değişikliğinin koronavirüs gibi zoonotik (hayvan kökenli)virüslerin ve sıtma gibi vektör kaynaklı hastalıkların ortaya çıkmasında önemli bir faktör olduğu açıklandı. Bununla birlikte araştırma, ticari ormanlarda sıklıkla olduğu gibi, az sayıda türe çok dar bir şekilde odaklanırsa, ağaç dikmenin bile yerel insan toplulukları için sağlık risklerini artırabileceğini ortaya koydu. Bu durumun nedeninin; hastalıkların sağlıklı, biyolojik çeşitlilik içeren bir ormandaki bir dizi yırtıcı hayvan tarafından filtrelenmesi ve engellenmesi olduğu söylendi. Biyoçeşitliliğin fazla olduğu ormanların yerinibir palmiye yağı plantasyonu, soya tarlaları veya okaliptüs bahçeleri aldığında ise diğer türlerin yok olması nedeniyle hastalıklar doğrudan fareler ve sivrisinekler aracılığıyla insanlara yayılıyor.
Araştırmanın yazarlarından Serge Morand, "Bu modelin ne kadar net olduğuna şaşırdım. Ormanların insan sağlığı, hayvan sağlığı ve çevre sağlığındaki rolüne daha fazla önem vermeliyiz. Bu çalışmadan alınan mesaj "ormanı unutma" şeklindedir" ifadelerini kullandı. Bilim insanları çalışma kapsamındaDünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Dünya Bankası, Gıda ve Tarım Örgütü ve Gideon gibi uluslararası kuruluşlardan alınan istatistikleri kullanarak dünyadaki orman örtüsü, tarlalar, nüfus ve hastalık eğilimleri arasındaki ilişkiyi inceledi. 1990`dan 2016`ya kadar olan dönemde, biyoçeşitlilik engelini aşan 116 zoonotik (hayvan kökenli)hastalığın 3 bin 884 salgın başlattığıve çoğunlukla sivrisinekler, keneler veya sinekler tarafından taşındığı ortaya konuldu.
Bununla birlikte araştırmacılar, özellikle Amazon yağmur ormanlarının kötüleşen çevre sağlığından endişe duyuyor. Brezilya Cumhurbaşkanı Jair Bolsonaro yönetiminde, ülkede ormansızlaşma on yıldan fazla bir süredir görülmeyen seviyelere yükseldi ve halk sağlığı sistemleri o kadar yanlış yönetildi ki, ülke şu anda dünyadaki en kötü Covid ölüm oranına sahip. Morand, "Çevre bilimleri alanında çalışan herkes Brezilya`da biyolojik çeşitlilik, iklim ve halk sağlığına ne olduğu konusunda endişeli. Orada stres artıyor. Amazon, dünya ekosistemi için hiç de iyi olmayan iklim değişikliği nedeniyle bir devrilme noktasına yakın. Devrilme noktasına ulaşırsak kuraklık, yangınlar ve tabii ki hastalık açısından sonuçlar çok kötü olacak" dedi.
Bilim insanlarının, bir sonraki salgın hastalıkların ortaya çıkacağına dair endişelendiği diğer yerler arasında ise Kongo havzası ve etrafındaki Afrika ülkeleri, güneydoğu Asya`daki yağmur ormanları, Çin, Avrupa ve ABD`deki monokültür(tek tip) ağaçlandırma projeleri yer alıyor. Araştırmacılar, "Sonuçlarımız, bulaşıcı hastalıkların salgınlarından yalnızca orman temizliğinin değil, aynı zamanda özellikle tropikal bölge dışındaki ülkelerde yeniden ağaçlandırmanın da sorumlu olduğunu açıkça gösteriyor. Yeni salgınlar için riskler çok yüksek. Hazırlanmamız gerekiyor" dedi. Diğer taraftan araştırma, küresel olarak tarlaların hızla genişlediğini ve genel orman örtüsünün kademeli olarak azaldığını gösterdi. Yazarlar, salgın hastalıklar ve arazi kullanımı değişikliği arasındaki bağlantıları vurgulayan bireysel vaka çalışmalarına çok sayıda atıfta bulunarak argümanlarını destekledi.
Daha önce, dünyanın farklı bölgelerindeki araştırmacılarda benzer sonuçlara ulaştı. Brezilyalı bilim insanları ormansızlaşmanın sıtma salgını riskini artırdığını kanıtladı. Güneydoğu Asya`daki araştırmalarda ağaç kesmenin çeşitli hastalıklar için konak bir tür olansivrisinek Anopheles Darling`i desteklediğini gösterdi. Batı Afrika`da da Ebola`nın ortaya çıkışında ormansızlaşmanın bir neden olduğu gösterildi. Morand, çalışmanın yeni bir proje yapılmadan öncerisk-yarar analizine hastalık risklerinin eklenmesi gerektiğini gösterdiğini ifade ederek, "Yeni plantasyonları veya madenleri düşünürken halk sağlığı maliyetlerini hesaba katmalıyız. Çünkü önce yerel halk, sonra dünyadaki herkesten sorumluyuz. Covid-19`un ne kadar kısa sürede yayılabildiğini gördük" dedi.
