muhabirinin, 15-21 Mart Tüketiciyi Koruma Haftası dolayısıyla Ticaret Bakanlığı verilerinden yaptığı derlemeye göre, Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü tarafından tüketicinin korunması alanındaki yeni yöntem ve yaklaşımlar takip edilirken geçen yıl da gerekli yasal düzenleme ve uygulamalar "Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir" prensibiyle hayata geçirildi.
Özellikle tüketicilerin bilinçlenmesi noktasında çeşitli eğitim ve kamuoyunu bilgilendirme faaliyetlerini yürüten Bakanlık, aynı zamanda hem iç piyasa ve ithalat denetimlerini artırdı hem de mevzuat düzenlemeleriyle tüketici mağduriyetlerinin önüne geçebilmek ve rekabet ortamının iyileştirilmesi ve korunması adına önemli adımlar attı.
Piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetleri kapsamında tekstil, ayakkabı, kırtasiye, mobilya, çocuk bakım ürünleri, oyuncak, deterjan gibi doğrudan tüketiciye arz edilen ürünlere yönelik denetimler yoğunlaştırıldı. "Güvensiz Ürüne Sıfır Tolerans" anlayışı çerçevesinde tüketicileri korumak ve piyasada güvensiz ürün bulunmasını önlemek amacıyla Bakanlığın sorumluluğunda olan ürünlerle ilgili 2020`de denetlenen ürün sayısı önceki yıla göre 4,5 katına çıktı. Geçen yıl piyasa gözetimi ve denetimi kapsamında 1242 firmanın 10 milyon 960 bin 278 adet ürününe yönelik denetim gerçekleştirildi.
Güvensiz Ürün Bilgi Sistemi (GÜBİS), 2020 yılında etkin bir bilgilendirme mekanizması olarak kullanılmaya devam edildi. Sistem bugüne kadar 1,5 milyondan fazla görüntülendi.
Hem tüketiciler hem de Bakanlık fırsatçıların peşine düştü.
Bakanlık bünyesindeki ?Alo 175 Tüketici Danışma Hattı? tüketicilerin karşılaştıkları sorunlarla ilgili çözüm yollarını öğrenebilecekleri ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde bilgi alabilecekleri bir çağrı merkezi uygulaması olarak faaliyetini sürdürürken, bu kapsamda 2020 yılında 442 bin 844 çağrı cevaplandı.
Tüketici hakem heyetleri 2020 yılında 861 milyon lira tutarındaki 521 bin 533 başvuruyu karara bağladı. Bunların yüzde 59?u tüketicilerin lehine neticelendi.
Fahiş fiyat uygulayanlara yönelik de Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulunca 2020 yılında 495 firmaya 15 milyon 500 bin lira para cezası uygulandı.
"Aldatıcı reklamlara" kesilen para cezaları yüzde 65 arttı
Tüketicilerin sağlık ve güvenliği ile ekonomik çıkarlarının ticari reklamlar vasıtasıyla zedelenmesini engellemek adına Reklam Kurulunca değerlendirmeler yapıldı. Reklam Kurulu tarafından 2019 yılında yasal düzenlemelere aykırı olduğu tespit edilen reklamlar hakkında toplam 18,3 milyon lira idari para cezası uygulanırken, söz konusu cezalar 2020`de yüzde 65 artarak 30 milyon 144 bin 509 liraya yükseldi.
Söz konusu para cezasının içerisinde ilk sırayı 11 milyon 866 bin 681 lira ile haksız ticari uygulamalar sektörü aldı. Bunu sırasıyla 4 milyon 140 bin 968 lira ile kozmetik ve temizlik ürünleri sektörü ve 3 milyon 719 bin 898 lira ile sağlık sektörü takip etti.
Sahte servislerin neden olduğu mağduriyeti önlemek için SERBİS açıldı
Tüketicilerin satışa sunulan ürünlerin gramajları üzerinde yapılan değişiklik ile maruz kalacakları gizli zam uygulamalarına karşı mağdur olmalarını engellemek ve doğru bir şekilde bilgilendirilmelerini sağlamak amacıyla Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliğinde değişikliğe gidildi. Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan`ın da dikkati çektiği söz konusu düzenleme ile gıdada ve temel tüketim ürünlerinde fırsatçıların gramaj oyunları bozuldu. Gıda, temel tüketim, kozmetik ve temizlik ürünlerinde yapılan gramaj oyunlarına idari para cezası uygulanmaya başlandı.
Sahte servislerin yarattığı mağduriyetlerin önüne geçmek ve tüketicilerin doğru yetkili servis bilgilerine güvenilir bir platformdan erişmesini sağlamak amacıyla oluşturulan Servis Bilgi Sistemi (SERBİS) firmaların ve tüketicilerin kullanımına açıldı.
Gerçekleştirilen mevzuat değişiklikleri ile kağıt üzerinde yazılı olarak tüketicilere verilmesi zorunlu olan garanti belgelerinin ve servis fişlerinin elektronik ortamda da tüketicilere verilebilmesi sağlandı.
Satış sonrası hizmet verilmesi zorunlu ürünlere, kullanımı yaygınlaşan tablet, duş kabini, drone, motorlu bisiklet, motorlu scooter, elektrikli kaykay, çocuklar için akülü araç, akıllı saat ve bileklik, cam balkonlar gibi yeni ürünler eklendi ve tüketicilerin hakları güvence altına alınarak korunma alanları genişletildi.
İkinci el piyasada alışverişe sıklıkla konu olan cep telefonları ve tabletlerin belirli bir standartta yenilenmesi, sertifikalı ve garantili bir şekilde tekrar satışa sunulması amacıyla Yenilenmiş Ürünlerin Satışı Hakkında Yönetmelik yürürlüğe konuldu.
Tüketici Bilgi Sistemi (TÜBİS) ile kamuya ait diğer bilişim sistemleri olan Ulusal Yargı Ağı Projesi (UYAP), Kamu Alacakları Tahsilatı Platformu (KATP) ve Kurumsal Elektronik Tebligat Sistemi (KETSİS) arasında entegrasyonlar kurularak, tüketici hakem heyetleri ile tüketici mahkemeleri arasındaki evrak alışverişi, tüketici hakem heyeti kararlarından doğan kamu alacaklarının vergi dairelerine bildirilmesi ve tebligat işlemlerinin elektronik ortamda, masrafsız ve kolay bir şekilde gerçekleştirilmesi sağlandı.
Tüketicilerin bilinçlenmesine yönelik faaliyetler
Ayrıca, 7 Mayıs 2018 - 6 Mart 2021 tarihleri arasında 1,8 milyon avroluk Tüketicinin Korunmasının Güçlendirilmesi adlı Teknik Destek Projesi yürütüldü.
Proje kapsamında tüketici hakem heyetleri ve çocuklara yönelik üretilen animasyon ve ayrıca mesafeli satışlar, abonelik, ayıplı mal, paket tur ve reklam konuları hakkında 7 kamu spotu, tüketicinin korunması temalı 10 bölümlük TV programı, 15 bin poster, 50 bin broşür, 30 bin kitapçık ile tüketicilerin bilinçlenmesine yönelik faaliyetler yürütüldü.
Tüketici Profili ve Bilinç Düzeyi Araştırması yapılırken 5 bin bilgilendirici broşür çalışması, tüketici sivil toplum kuruluşlarına yönelik 18 seminer ve 10 saha ziyareti gerçekleştirildi.