Son dönemlerde koronavirüse yakalanan sağlık çalışanlarıyla gündeme gelen meslek hastalıkları ile ilgili Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı?ndan geniş kapsamlı tanımlama geldi. Bakanlığın hazırladığı rehberde, işin yürütülmesi nedeniyle ortaya çıkan sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal engelliliğin meslek hastalığı olarak tanımlandığı belirtilerek, ?Meslek hastalıkları, etkenle çalışanın ilk temasından 1 hafta ila 40 yıl sonra ortaya çıkabilmektedir? denildi. Meslek hastalığına neden olan biyolojik etkenler arasında bakteri, virüs, mantar ve parazitlerin de olduğu ifade edilen rehberde, virüslere örnek olarak da hepatit, HIV ve H1N1 (domuz gribi) gösterildi. Bakanlığın rehberine göre, yemekhanede kavga sonucu yaralanma ve dinlenme yerinde tabanca ile vurulma da, ?iş kazası? tanımı içinde yer alıyor.
Bakanlığın iş güvenliğiyle ilgili hazırladığı rehberde, meslek hastalığının ?işyeri ortamında bulunan faktörlerin etkisi ile meydana gelen hastalıklar? olduğu belirtilerek, ?Meslek hastalıkları etkenle, (gürültü, titreşim, kimyasallar vb.) çalışanın ilk temasından 1 hafta ila 40 yıl sonra ortaya çıkabilmektedir? denildi.
Romalı köleler
Meslek hastalıklarının ilk defa Roma ve Yunan uygarlıklarında, taş ocaklarında çalıştırılan kölelerin solunum sıkıntısıyla ölmesiyle ortaya çıktığı ifade edilen rehberde, ?Bir hastalığın meslek hastalığı olarak kabul edilebilmesi için hastalık ve meslek arasında nedensellik bağının bulunması gerekmektedir? denildi.
Meslek hastalıklarının bildirim zorunluluğu olduğu vurgulanan rehberde, ?İşçi, işverenin gözetme borcuna aykırı davranışı sonucunda meydana gelen iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle uğradığı bedensel zararların tazminini talep edebilir. İşçi, bu tazminatın yanında koşulları varsa işverenden ayrıca manevi tazminat da isteyebilir? bilgisi yer aldı.
Biyolojik risk
İşyerindeki fiziksel, biyolojik, kimyasal, ergonomik risk faktörlerine dikkat çekilen rehberde, biyolojik etkenlere maruz kalınabilecek işler, ?Gıda fabrikaları, tarım, hayvanlarla veya hayvan kaynaklı ürünlerle çalışma, sağlık hizmetlerinin verildiği yerlerde çalışma, laboratuvarlarında çalışma atık yok eden fabrikalar, kanalizasyon, arıtma tesislerindeki çalışma? olarak sıralandı. Rehberde, mikroorganizmalar; bakteriler (tüberküloz, Streptokok, zatürre, lejyoner hastalığı), virüsler (hepatit, HIV, H1N1 (domuz gribi), mantarlar (toksoplazma, Entamoeba vb.) ve protozoolar (tek hücreliler) olarak aktarıldı.
Dışarıdaki kazalar da kapsamda
Rehberde, iş kazalarının işyerinin yanı sıra işyeri dışında da görülebileceğine dikkat çekilerek, bazı örnek vakalar şöye sıralandı:
Üretim esnasında pres tezgahına el sıkışması.
Avluda koşarken düşme sonucu sakatlanma.
Yemekhanede kavga sonucu yaralanma.
Dinlenme yerinde tabanca ile vurulma.
İşyeri dışında, müşterinin evinde elektrik çarpması.
Görevli olduğu yere giden çalışanın, bindiği uçağın düşmesi.
İki saat emzirme (süt) izni verilen çalışanın, izin süresi içinde işyerine gelmek üzere yolda karşıdan karşıya geçerken, motorlu taşıt çarpması sonucu ölmesi.
Çalışanın, işe gidiş geliş için işveren tarafından sağlanan taşıtta trafik kazası geçirmesi.
